De evolutie naar echte veerkracht

Dit stuk kent geen waarheid en feiten, het is slechts een reflectie van mijn werkelijkheid en gevoel. Lees het met nieuwsgierigheid vanuit jouw eigen werkelijkheid en gevoel

Tijdens mijn werk binnen het Korps Mariniers, de Politie en het jongerenwerk heb ik een fundamenteel onderscheid waargenomen dat vaak niet helder wordt gemaakt: het verschil tussen mentale kracht en veerkracht. In veel van deze organisaties ligt de nadruk op training en het vergroten van mentale kracht, wat ik definieer als wilskracht of hoofdkracht. Dit is het vermogen om tijdelijk door te zetten, grenzen te verleggen en prestaties te leveren die aanvankelijk onhaalbaar lijken. Mentale kracht is cruciaal in acute situaties waarin doorzettingsvermogen en discipline het verschil maakt tussen falen en slagen.

Mijn ervaring heeft me ook geleerd dat mentale kracht slechts één aspect is van een veel breder concept: Veerkracht. En belangrijker nog, als mentale kracht te lang wordt ingezet, kan dit ondermijnend werken voor je lichaam én je emotionele staat van zijn. Het is bedoeld voor kortstondige piekbelasting – niet voor langdurig gebruik.

Definitie van Veerkracht: Veerkracht is het vermogen om fysieke, mentale, emotionele en zelfbewuste krachten bij jezelf in balans te brengen, om duurzaam te functioneren, zich aan te passen aan uitdagingen, tegenslagen kunnen verwerken en sterker terug te komen. Het wordt aangestuurd door hartkracht, de innerlijke bron van wijsheid en kracht, waarmee individuen langdurige stabiliteit bereiken in hun persoonlijke en professionele leven.

Voor mij omvat veerkracht het geheel van vier pijlers:

​1.​Fysieke kracht/intelligentie – De spierkracht en het uithoudingsvermogen van het lichaam om met uitdagingen om te gaan

​2.​Mentale kracht/intelligentie – Wilskracht, doorzettingsvermogen en het vermogen om mentaal scherp te blijven onder tijdelijke druk, structuur en discipline

​3.​Emotionele kracht/intelligentie – Het vermogen om emoties toe te laten, te reguleren, te verwerken en in balans te brengen, stressregulatie

​4.​Zelfbewustzijn/intelligentie – Het vermogen om jezelf te kennen, te begrijpen en te verbinden met je diepste waarden en drijfveren, activeren van zelfhelend en herstellend vermogen, luisteren naar de taal van je lichaam en hier goed voor zorgen

Deze pijlers worden vaak gezien als afzonderlijke componenten, maar in de kern worden ze allemaal aangestuurd door iets diepers: Hartkracht

Hartkracht: De bron van veerkracht

Hartkracht is de kern waaruit alle andere krachten voortkomen. Het is de plek waar zelfliefde zit, waar alle wijsheid en innerlijke kracht al aanwezig zijn. Het is het vermogen om niet alleen naar je hoofd te luisteren, maar vooral naar je hart – dat deel van jezelf dat weet wat echt goed voor je is, wat je grenzen zijn, waar je naartoe wilt bewegen en waar je passie voor voelt.

Wanneer we vertrouwen op hartkracht:

​•​Maken we keuzes vanuit innerlijke rust en balans, niet alleen vanuit wilskracht of verplichtingen.

​•​Kunnen we onze fysieke, mentale en emotionele krachten in lijn brengen met wat we écht nodig hebben.

​•​Optimaliseren we veerkracht, omdat we putten uit een bron die oneindig veel kracht en wijsheid biedt.

Hartkracht vraagt om veiligheid, verbinding en vertrouwen. Het vraagt om loslaten van controle en om de erkenning dat de balans in onszelf – en daarmee onze veerkracht – al aanwezig is.

Mentale kracht: Een hulpmiddel, geen strategie

Mentale kracht is krachtig en essentieel. Het stelt je in staat om door te zetten wanneer de situatie daarom vraagt, om door pijn heen te gaan en om prestaties te leveren onder extreme druk. Maar wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat mentale kracht geen duurzame strategie is.

Langdurig gebruik van mentale kracht kan ondermijnend werken:

​•​Fysiek: Door voortdurende piekbelasting kunnen chronische stressklachten ontstaan, zoals vermoeidheid, slapeloosheid en een verhoogd risico op burn-out en stress gerelateerde klachten. Het lichaam raakt uitgeput als het continu moet vechten tegen natuurlijke grenzen.

​•​Emotioneel: Langdurig leven op wilskracht leidt vaak tot een verwaarlozing van emotionele verwerking. Opgekropte emoties stapelen zich op en kunnen uiteindelijk resulteren in frustratie, emotionele blokkades of zelfs depressie.

Door mentale kracht te koppelen aan hartkracht wordt het niet alleen effectiever, maar ook duurzamer. Het is bedoeld voor kortstondige inzet, om piekmomenten te overbruggen, terwijl hartkracht het fundament vormt waarop we langdurig kunnen bouwen.

Jongeren en veerkracht

Als we naar jongeren kijken, zien we een generatie die te maken heeft met ongekende niveaus van stress. De druk om te presteren – zowel op school als op sociaal gebied – is enorm. Tegelijkertijd ontbreekt het veel jongeren aan voldoende fysieke en mentale kracht (discipline) om deze druk aan te kunnen. Maar minstens zo belangrijk: ze worden vaak onvoldoende ondersteund in hun emotionele ontwikkeling en het opbouwen van zelfbewustzijn en hebben vaak geen rolmodellen.

Investeren in jongeren betekent investeren in de toekomst:

​•​Fysieke kracht: Regelmatige beweging en een gezonde leefstijl leggen een basis voor zowel fysieke als mentale weerbaarheid.

​•​Mentale kracht: Door jongeren te leren hoe ze kunnen doorzetten en omgaan met obstakels en het geven van structuur en discipline, geven we hen de tools om uitdagingen te overwinnen.

​•​Emotionele kracht en zelfbewustzijn: Juist in deze gebieden ligt voor jongeren een enorm potentieel. Door hen te ondersteunen in het begrijpen en verwerken van emoties, en hen te helpen hun identiteit en waarden te ontdekken, kunnen we hen veerkrachtiger maken dan ooit.

En bovenal: jongeren mogen leren vertrouwen op hun hartkracht – op de wijsheid en kracht die al in hen aanwezig is.

Militairen, politie en jongeren: Verschillende focusgebieden

Waar bij jongeren vaak een gebrek aan fysieke en mentale kracht zichtbaar is, zie ik in het militaire en politie domein dat fysieke en mentale kracht juist zeer sterk ontwikkeld zijn, maar blijven emotionele kracht en zelfbewustzijn vaak onderbelicht.

Dit verschil benadrukt hoe belangrijk het is om maatwerk te leveren. Niet iedereen heeft dezelfde behoefte. De één kan baat hebben bij het versterken van fysieke kracht, terwijl de ander juist moet werken aan mentale, emotionele kracht of zelfbewustzijn.

Optimalisatie van veerkracht betekent dat we kijken naar het individu:

​•​Waar liggen jouw sterke punten?

​•​Waar zit jouw groeipotentieel?

​•​Hoe kunnen we jouw balans herstellen of versterken?

Wanneer we individueel inspelen op deze vragen, en dit koppelen aan de innerlijke kracht van het hart, creëren we duurzame veerkracht.

Een oproep tot actie

Als we echt het beste uit mensen willen halen, moeten we durven kijken naar het totaal. Mentale kracht alleen is niet voldoende. Veerkracht is de sleutel.

Ik roep leiders in defensie, politie, onderwijs en maatschappelijke instellingen op om een nieuw perspectief te omarmen. Investeer in een balans tussen fysieke kracht, mentale kracht, emotionele kracht en zelfbewustzijn. Alleen dan creëren we individuen en teams die écht sterk en zelfbewust zijn – fysiek, mentaal en emotioneel.

De tijd van eenzijdige focus ligt achter ons. De toekomst ligt in veerkracht, samenwerking en menselijke verbinding. Wanneer we de kracht van individuen en teams samenbrengen, versterken we het welzijn van het individu, de cohesie binnen teams en de stabiliteit van de maatschappij als geheel.

De grootste kracht zit al in jou. Durf erop te vertrouwen. Nieuwsgierig: www.BaseQamp.com

Kuifje